«Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ»
Τα κοινωνικά δίκτυα ορίζονται ως ένα επικοινωνιακό δίκτυο που επιτρέπει την κοινωνική ανταλλαγή δεδομένων ανάμεσα στους χρήστες του, μέσω του υπολογιστή. Η πρωταρχική πρόθεση των χρηστών για επικοινωνία αλλά και γνώση, σιγά σιγά μετατράπηκε στην παθολογική χρήση του Διαδικτύου, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν πολύ επικίνδυνα φαινόμενα σήμερα, όπως είναι η παραβατικότητα ή ο εκφοβισμός. Συνεπώς το ερώτημα που προκύπτει και κατ΄επέκταση ο προβληματισμός, είναι κατά πόσο η αλόγιστη χρήση του Διαδικτύου μπορεί να επηρεάσει την ανθρώπινη φύση και συμπεριφορά και να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις σε διάφορες πτυχές της ζωή του ατόμου τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Οι πρώτες ενδείξεις της παθολογικής συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, κάνουν την εμφάνιση τους στα μέσα της δεκαετίας του 1990, δηλαδή συμπίπτουν με την διάδοση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, όσο και με την ένταξη του παγκόσμιου ιστού (www) στο Διαδίκτυο.
Για τους πιο πάνω λόγους, στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει αν υφίσταται ή όχι το φαινόμενο της κατάχρησης του Διαδικτύου, στους νέους ηλικίας 18 και άνω και κατά πόσο η κατάχρηση τους αυτή φαίνεται να επηρεάζει την καθημερινότητά τους. Το φαινόμενο δηλαδή του «Εθισμού στο Διαδίκτυο» όπως αναφέρετε συχνά πλέον, παίρνει τόσο ανησυχητικές διαστάσεις και αυτό ήταν που αποτέλεσε και την επιλογή το συγκεκριμένου θέματος για την έρευνα αυτή. Τα βασικά
ερωτήματα που τέθηκαν προς διερεύνηση ήταν 1) Σε ποιο βαθμό υφίσταται ο εθισμός του διαδικτύου στην Κύπρο σήμερα; 2)Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις στους χρήστες του; , 3) Ποια είναι η αντίληψη για κοινωνική υποστήριξη ανάλογα με το βαθμό του εθισμού στο διαδίκτυο και 4) Ποιες είναι οι απόψεις τους για το διαδίκτυο?
Με βάση τα αποτελέσματα τα πιο πάνω ερωτήματα επαληθεύτηκαν, δίνοντας σημαντικές πληροφορίες για την γενική εικόνα που επικρατεί στην Κύπρο στην παρούσα φάση. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα δεδομένα 270 άτομα απάντησαν πως έχουν τον πλήρη έλεγχο κατά την χρήση του διαδικτύου, 177 απάντησαν ότι έχουν ήπια προβλήματα εξάρτησης στη χρήση του διαδικτύου, ενώ 47 άτομα δήλωσαν σοβαρά προβλήματα εξάρτησης.
Ηλικιακά, οι νεαροί ενήλικες μεταξύ 18-35 ετών φαίνεται να παρουσιάζουν αυξημένη εξάρτηση στο διαδίκτυο, αφού το 66% έχει ήπια προβλήματα εξάρτησης, ενώ το 33% ανέφερε σοβαρά συμπτώματα εξάρτησης. Εν αντίθεση, σε άτομα άνω των 35 ετών διαφάνηκε πως το 29.2% έχει ήπια συμπτώματα εξάρτησης και 10.4% σοβαρά προβλήματα εξάρτησης.
Όσον αφορά την επαγγελματική κατάσταση, 48.2% ήταν επιχειρηματίες, 17.4% ιδιωτικοί υπάλληλοι, 12.1% φοιτητές, 6.7% δημόσιοι υπάλληλοι, 6.3% ασχολούνταν με οικιακά, 3.8% ήταν ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ 5.5% του δείγματος ήταν άνεργοι. Η πλειοψηφία του δείγματος (21.7%) έπαιρνε 10.000-15.000 ως ετήσιο εισόδημα.
Για το φύλο τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες για την εξάρτηση στο διαδίκτυο, αλλά και ούτε ανάμεσα στους νεαρούς ενήλικες και μεσήλικες.
Όσο αφορά τις ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις όσο πιο υψηλός ο βαθμός εθισμού στο διαδίκτυο, τόσο λιγότερο τα άτομα πιστεύουν ότι έχουν κοινωνική υποστήριξη, αλλά όσο πιο υψηλός είναι ο βαθμός εθισμού στο διαδίκτυο, τόσο περισσότερο τα άτομα νιώθουν μοναξιά και χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για διάσπαση της προσοχής τους από τις δυσκολίες.
Συγκεκριμένα όσο αφορά τα επίπεδα κατάθλιψης των ατόμων με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης συγκριτικά με των ατόμων με ήπια συμπτώματα και πλήρη ελέγχου της χρήσης στο διαδίκτυο, τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης είχαν πιο αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης.
Όσο αφορά το άγχος, τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα άγχους, συσχετιστικά με άτομα με ήπια προβλήματα εξάρτησης και άτομα με πλήρη έλεγχο. Στο ίδιο μοτίβο με στατιστικές διαφορές ανάμεσα στις ομάδες εξάρτησης παρουσιάζονται και τα επίπεδα στρες. Πιο συγκεκριμένα, άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης έχουν περισσότερο στρες, σε σχέση με τα άτομα που παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα και με τα άτομα που έχουν πλήρη έλεγχο.
Σημαντικότητα ως προς την κοινωνική άνεση που παρουσιάζουν τα άτομα ανάμεσα στις τρεις ομάδες εθισμού, έδειξαν τα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης έχουν περισσότερη άνεση μπροστά στον υπολογιστή, συγκριτικά με τις άλλες δυο υπο-ομάδες εθισμού. Από την άλλη, η αντίληψη της μοναξιάς διαφέρει στατιστικά σημαντικά ως προς τα διαφορετικά επίπεδα εθισμού. Αναλυτικότερα, τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης νιώθουν περισσότερη μοναξιά ή αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως μοναχικούς, σε σχέση με τα άτομα με ήπια συμπτώματα και άτομα με πλήρη έλεγχο.
Επιπλέον παρουσιαστήκαν σημαντικές διαφοροποιήσεις ως προς την παρορμητικότητα στις τρεις ομάδες εξάρτησης στο διαδίκτυο. Η ομάδα με σημαντικά συμπτώματα εξάρτησης ανέφερε υψηλότερη παρορμητικότητα όταν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες εξάρτησης. Ακόμα τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι διαφέρει η διάσπαση προσοχής μεταξύ των ομάδων εξάρτησης στο διαδίκτυο. Δηλαδή, τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης ανέφεραν την υψηλότερη διάσπαση της προσοχής τους από το διαδίκτυο, από ότι άτομα με ήπια προβλήματα ή πλήρη έλεγχο στη χρήση του διαδικτύου.
Ακόμα τα άτομα με σημαντικά προβλήματα εξάρτησης φαίνεται να νιώθουν λιγότερη στήριξη από την οικογένεια τους συγκριτικά με άτομα με ήπια συμπτώματα εξάρτησης και άτομα με πλήρη έλεγχο. Όσο αφορά τη στήριξη από φίλους, οι συμμετέχοντες σκόραραν υψηλά στην κλίμακα εξάρτησης, κάτι που υποδηλώνει ότι πιστεύουν πως έχουν σημαντικά λιγότερη στήριξη από τους φίλους τους σε σχέση με όσους είχαν ήπια συμπτώματα εξάρτησης και άτομα με πλήρη έλεγχο. Για τα άλλα σημαντικά άτομα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο βαθμός εθισμού επηρεάζει στατιστικά σημαντικά τις σχέσεις τους με άλλα άτομα. Συγκεκριμένα τα άτομα με σημαντικά συμπτώματα εξάρτησης πιστεύουν πως έχουν σημαντικά λιγότερη στήριξη από τους φίλους τους, σε σχέση με όσους είχαν ήπια συμπτώματα εξάρτησης και άτομα με πλήρη έλεγχο.
Για τη διερεύνηση με το υπάρχει σχέση μεταξύ εθισμού και αντίληψης κοινωνικής στήριξης, διεξάχθηκε ανάλυση συσχέτισης με τη χρήση του συνολικού βαθμού εθισμού στο διαδίκτυο και της αντίληψης προς τις κοινωνικές σχέσεις. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν αρνητική συσχέτιση μεταξύ των δυο μεταβλητών. Πιο συγκεκριμένα, όσο πιο υψηλός ο βαθμός εθισμού στο διαδίκτυο, τόσο λιγότερο τα άτομα πιστεύουν ότι έχουν κοινωνική υποστήριξη ως μεταβλητές.
Για την εξέταση για το αν υπάρχει σχέση μεταξύ εθισμού, μοναξιάς-κατάθλιψης και διάσπαση προσοχής από τις δυσκολίες, έγινε ανάλυση συσχέτισης με τη χρήση του συνολικού βαθμού εθισμού στο διαδίκτυο, μοναξιάς-κατάθλιψης και διάσπαση προσοχής ως μεταβλητές. Η ανάλυση έδειξε υψηλή θετική συσχέτισης του εθισμού με την αίσθηση μοναξιάς – κατάθλιψης που βιώνουν τα άτομα και χαμηλή θετική συσχέτιση με τη διάσπαση που έχουν από τα προβλήματα τους. Αυτό δείχνει, πως όσο πιο υψηλός είναι ο βαθμός εθισμού στο διαδίκτυο, τόσο περισσότερο τα άτομα νιώθουν μοναξιά και χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για διάσπαση της προσοχής τους από τις δυσκολίες.
Τέλος όσο αφορά τη προτίμηση σε κοινωνικά δίκτυα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πλειοψηφία του δείγματος με 44.7% προτιμά το Facebook. Δεύτερο κατά προτίμηση είναι το Instagram με 11.3%, ενώ το 7.1% επιλέγει το Youtube και 2% Twitter.
πηγή:Στυλιανού, Α,. (2021).«Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ».
